American Stock
Exchange AMEX
Amerika Birleşik Devletleri'nde "New York
Menkul Kıymetler Borsası'ndan (NYSE) sonra
ikinci büyük menkul kıymetler borsasıdır.
Faaliyetine Amerikan İç Savaşı'ndan önce
başlamıştır. 1921 yılına kadar
faaliyetlerini gayrıresmi olarak sürdürmüş
ve bu nedenle de "New York Curb Exchange"
diye adlandırılmıştır.
AMEX'in 1953 yılına kadar
süren tarihi oldukça renkliydi. Wall
Street'te "broker" lar rengarenk giysileri
ile sokakta dolaşırlardı ve halk onları bu
giysilerinden tanırdı. Bir "broker" ın
ofisine telefonla bir sipariş geldiğinde,
ofistekiler bunu penceresinden aşağıdaki
"broker" a el ile veya diğer işaretlerle
iletirlerdi. Bugün tekniğin sağladığı
olanaklardan AMEX de en geniş şekilde
yararlanmaktadır.
AMEX, menkul kıymetleri borsa listesine
kaydetmek için NYSE kadar titiz seçici
davranmamaktadır. Bu nedenle, genellikle
küçük ve yeni şirketlerin menkul kıymetleri
AMEX'te borsa listesine alınmaktadır.
Şirketlerin birçoğu için AMEX, NYSE ile Over-the-Counter
(OTC - borsa dışı işlemlerin yapıldığı
piyasa) arasında bir geçici basamak niteliği
taşımaktadır. Örneğin, General Motors ve
Dupont bu basamaktan geçmişlerdir.
Öte yandan NYSE yıllarca varantları borsa
listesine almamışken AMEX aksi yönde
davranmıştır. Ancak, NYSE de artık bazı
şirketlerin (American Telephone and
Telegraph Company gibi) varantlarını borsa
listesine almaya başlamıştır.
AMEX, 32 üyeli bir Başkanlar Meclisi
tarafından yönetilmektedir. Borsa tarafından
belirlenmiş politikaları uygulayan, meclis
başkanıdır. Başkanlar Meclisi, AMEX'i
oluşturan sürekli (regular) ve yardımcı (asso
ciate) üyeleri, yönetim, menkul kıymetler,
işlemler, salon denetimi ve halkla ilişkiler
olmak üzere beş bölüm vardır.
AMEX'te 499 yer (seat) ya
da sürekli üyelik vardır. Sürekli üye
olabilmek için Amerikan vatandaşı olmak, 21
ve daha yukarı yaşta olmak, Başkanlar
Meclisi'nin üçte ikisi tarafından üyeliğe
kabul edilmek gerekir. Üyelik fiyatı ve
yıllık aidatı NYSE'ye kıyasla daha düşüktür.
Borsada, sayısı kısıtlanmamış olmakla
birlikte, 400 yardımcı üye vardır. Ayrıca,
AMEX'de salonlarda muamele yapan
spesiyalist, broker ve aracı olmak üzere üç
tür üye daha vardır.
Borsada, hem borsa listesine alınmış hem de
alınmamış menkul kıymetler işlem
görebilmektedir. Borsa listesine alınmış
firmalar bir listeye alınma ücreti (listingfee)
öderler. Borsa listesine alınacak
şirketlerin belirli niteliklere sahip
olmaları gerekir: Bir şirketin borsa
listesine alınmasına Başkanlar Meclisi karar
verir.
AMEX'te işlem gören menkul
kıymetlerin yaklaşık %4'ü borsa listesinde
kayıtlı değildir. AMEX, yabancı menkul
kıymetlerin işlem görmesi açısından öncü
borsa durumundadır.