|
|
Dünya Ekonomisi
Enternasyonaller
Dünya işçi sınıfı hareketinin, uluslararası
dayanışma ve örgütlenmeyi sağlayabilmek
için, 19. yy'ın ikinci yarısında başlayan
çalışmaları sonucu oluşturulan konferans ve
sekreteryalara verilen addır.
Birinci Enternasyonal
1864 Eylülü'nde İngiliz, Fransız, İtalyan ve
Alman işçi örgütlerinin yöneticileri
tarafından Londra'da kurulmuştur. Birliğin
tüzüğü ve manifestosu Alman delegeleri
arasında bulunan Karl Marx, Friedrich Engels
tarafından kaleme alınmıştır.
Bu manifestoda ortaya konulan temel
düşünceler şunlardı: Proleteryanın bir sınıf
partisi olarak örgütlenmesi, sosyal içerikli
yasalar için savaşım, işçi kooperatiflerinin
kurulması, gizli diplomasiye karşı savaşım,
burjuva sınıf egemenliğinin yıkılması, işçi
sınıfının ekonomik kurtuluşu ve bütün
ülkeler işçilerinin birlik ve dayanışması.
Birinci Enternasyonal'in merkezi
Londra'daydı. İngiliz ve Almanlardan oluşan
bir yürütme kurulu vardı. Cenevre, Lozan,
Brüksel, Basel ve La Haye'de beş kongre
topladı. Daha sonra merkezi New York kentine
taşındı. Ancak burada iyice etkisizleşti.
Birinci Enternasyonal içinde önceleri
Prudhoncularla Marksistlerin çatışması
vardı. Daha sonra Bakunin'in Enternasyonal'e
katılmasıyla, Marx-Bakunin çatışması ortaya
çıktı. La Haye Kongresi'nde bu nedenle
bölünme oldu. İkinci Enternasyonal: 1889'da
Paris'te toplandı.
Birinci Enternasyonal'in aksine, merkezi bir
örgüt olma çabasına hiç girişmedi, hatta
1900'e gelene dek formel bir sekreterya bile
oluşturmadı. İkinci Enternasyonal sekiz
kongre yaptı. Bunlar Brüksel (1891), Zürih
(1893), Londra (1896), Paris (1900),
Amsterdam (1904), Stuttgart (1907), Kopenhag
(1910) ve Basel (1912) kongreleridir.
İkinci Enternasyonal
Sekreteryası 1900'dan
itibaren Brüksel'de çalışmaya başladı.
İkinci Enternasyonal'in düzenlediği
kongrelerde ilk yıllarda anarşizm ile
marksizm arasındaki sınır üzerinde
derinliğine tartışıldı. Daha sonraki
yıllarda tartışılan konular sınıf savaşının
ilkeleri ve sosyalist partilerin burjuva
partileri ile koalisyonlara katılmasının
uygun olup olmayacağı idi.
Birinci Dünya Savaşı'nın yaklaştığı yıllarda
ise en çok üzerinde durulan konu savaş
tehlikesi ve bir savaş anında işçi sınıfının
alması gereken tavır oldu. Birinci Dünya
Savaşı çıkınca İkinci Enternasyonal'in
çalışmaları kesildi.
1919 Martı'nda SSCB Moskova'da Üçüncü
Enterasyonal'i toplayarak (Komintern) İkinci
Enternasyonal'in dağıtıldığını ilan etti.
Ancak Avrupa'nın sosyal-demokrat kimi
partileri, İkinci Enternasyonal'in devamı
olarak Sosyalist Enternasyonal'i
oluşturdular.
Üçüncü Enternasyonal
1919 Martı'nda Moskova'da toplandı. Temel
amacı dünya sosyalist devrimi'nin
örgütlenmesi ve kanalize edilmesiydi. Rusya
dışında Avrupa devriminin gerçekleşmemesine
karşın, Üçüncü Enternasyonal 1943'e dek
yaşadı.
Bu tarihte SSCB'nin kapitalist
müttefiklerine bir cemilesi olarak
kapatıldığı ilan edildi. Bu arada 1937'de
Meksika'da Troçki tarafından Dördüncü
Enternasyonal ilan edilmiştir.
|
|
|
|