|
|
Dünya Ekonomisi
Bankacılığın
Tarihçesi
Avrupa Kömür Çelik Topluluğu’nu 18 Mayıs
1951’de kuran altı üye (Belçika, Federal
Almanya, Fransa, İtalya, Lüksemburg ve
Hollanda) 25 Mart 1957’de kısaca Roma
Antlaşması olarak anılan Avrupa Ekonomik
Topluluğu’nu kurdu. AET, resmen 1958 yılının
başında faaliyete geçti. Daha sonra Avrupa
Topluluğu olarak anılan bu birlik, Avrupa
Kömür Çelik Topluluğu, EURATOM ve AET’den
kuruludur.
Avrupa Topluluğu’nun merkezi Brüksel’dir. 1
Temmuz 1987 tarihli Tek Avrupa Senedi ile
Roma Antlaşması önemli ölçüde
değiştirilmiştir. 1991'de imzalanan
Maastricht Antlaşması ile Topluluk'a Avrupa
Birliği adı verilmiş ve Roma Antlaşması
ikinci defa değişikliğe uğratılmıştır.
Topluluğun hedefi, ekonomik ve parasal
birliğin oluşturulmasıdır. Bu çerçevede üye
ülkeler arasında malların, hizmetlerin,
sermaye ve işgücünün serbest dolaşımının
sağlanması, tek para biriminin kabul
edilmesi, ortak para politikasının
uygulanması ve ekonomi politikalarının uyumu
amaçlanmaktadır.
Topluluğun temel organları; Avrupa
Parlamentosu, Topluluk Konseyi, Topluluk
Komisyonu, Adalet Divanı, Ekonomik ve Sosyal
Komite ile Bölgeler Komitesi'dir. Bunların
yanı sıra Avrupa Yatırım Bankası, Avrupa
Para Enstitüsü ve Sayıştay gibi yardımcı
kurumları bulunmaktadır.
Topluluk bütçesinin gelir kaynakları gümrük
vergileri, tarımsal vergiler gibi geleneksel
kaynaklar, katma değer vergisi payları,
GSMH'ye dayalı kaynaklar ve üye ülke
katkıları gibi diğer kaynaklardır.
1 Ocak 1995 tarihi itibariyle Finlandiya,
İsveç ve Avusturya'nın Topluluk'a üye
olmasıyla üye sayısı 15'e yükselmiştir.
Belçika, Danimarka, Fransa, Almanya,
İrlanda, İtalya, Lüksemburg, Hollanda,
İngiltere, Yunanistan, Portekiz, İspanya,
Finlandiya, İsveç ve Avusturya, Topluluk'a
halen üye ülkelerdir.
AET, yasası gereği "ortak üyelik"
anlaşmaları yapabilmektedir. AET ile
Ankara'da imzalanan 12 Eylül 1963 tarihli
Ankara Antlaşması ile 1 Aralık 1964
tarihinden itibaren "ortak üye" statüsü
kapsamına girilmiştir. Tam üyeliğe
geçebilmek amacıyla, hazırlık dönemi, Gümrük
Birliği'ne geçiş dönemi ve son dönem
öngörülmüştür.
1970 yılında imzalanan Katma Protokol ile
Gümrük Birliği'ne geçiş dönemine ilişkin
koşullar saptanmıştır. 14 Nisan 1987
tarihinde de Türkiye, Avrupa Topluluğu'na
tam üyelik için başvurmuştur. Ancak,
Türkiye'nin tam üyelik talebine ilişkin
olarak Topluluk Komisyonu, Avrupa Konseyi'ne
olumsuz görüşünü bildirmiş, daha sonraki
dönemde 6 Mart 1985 tarihindeki Ortaklık
Konseyi toplantısında Gümrük Birliği kararı
alınmış ve bu karar Avrupa Parlamentosu
tarafından 13 Aralık 1995 tarihinde
onaylanmıştır. Böylece 1 Ocak 1996
tarihinden itibaren Türkiye, Avrupa
Topluluğu ile Gümrük Birliği'ne geçmiştir.
Ancak, Türkiye'nin nihai hedefi Avrupa
Birliği’nin tam üyesi olmaktır.
|
|
|
|